Dan wordt het dus slechts een juridische plicht voor een mens. Geen voorrecht maar iets waar men tegen opziet. Wat is daar de waarde nog van? En moeten we daar jarenlang beleid op baseren? Daarom legde ik in de Kamer verschillende wetsvoorstellen neer die eveneens een einde moeten maken aan deze verplichting op federaal niveau. Daarvoor is een herziening van artikel 62 van de Grondwet noodzakelijk.
Het argument dat ik inderdaad het vaakst hoor, is de veronderstelling dat de sociaal zwakkeren hierdoor benadeeld zouden worden. Die zouden minder gaan stemmen en daar ook de politieke gevolgen van dragen. Maar dat argument snijdt toch geen hout? In de Scandinavische landen is er ook geen opkomstplicht, net zoals in het overgrote deel van de Europese lidstaten. Moeten we dan concluderen dat de zwakkere groepen het in België beter hebben dan in die landen?
Men vergeet bovendien dat niet-gemobiliseerde kiezers wel degelijk te mobiliseren zijn. Waar deze kiezers nu verplicht zijn om te gaan stemmen, moeten deze kiezers bij een afschaffing van de opkomstplicht overtuigd worden om te gaan stemmen. Dat vind ik zelf een heel waardevolle taak als politicus. Het volk niet alleen moeten overtuigen van jouw partij, maar ook van de waarde van stemmen, van actief deelnemen aan onze democratie.
Een ander argument dat ik vaak hoor is dat de opkomst bij verkiezingen vooral hoog ligt indien de belangen hoog zijn. En dus eerder laag wanneer er weinig belangen te verdedigen zijn. Ergens een logische redenering, maar is het ergens niet aan de politici om burgers te overtuigen van het belang van hun beleidspunten, groot of klein? De overtuigingskracht moet uit de inhoud komen.
Het afschaffen van de opkomstplicht zal inderdaad leiden tot een zekere gedragswijziging. Maar ik schat die alleen maar positief in. Stemmen wordt opnieuw een plicht die voortkomt uit een verantwoordelijkheidsgevoel bij de burgers, een drang om te participeren, om het beleid mee vorm te geven. En politici? Ja, die zullen harder moeten werken voor hun stem. Maar daarmee zal die alleen maar waardevoller worden.
In dat opzicht is het afschaffen van de opkomstplicht niet minder dan een absolute noodzaak ter versterking van de democratie.