© Emy Elleboog
In een kaal kantoor houdt kersvers minister-president Matthias Diependaele zijn eerste kranteninterview. De sleutel kreeg hij maandag van zijn voorganger Jan Jambon, maar die heeft alle dossiers, boeken en wandbekleding al weggehaald. Het enige accessoire in zijn nieuwe bureau is een affiche van de kinderen. ‘Proficiat Vake, de mayonaise heeft gepakt.’ De fierheid is er, euforie niet. “Mijn vader heeft het in jullie krant goed gezegd: voetjes op de grond. Ik had wel verwacht dat ik de regering zou mogen leiden na drie maand als formateur. Maar ik was niet kwaad geweest als het finaal iemand anders was.”
Bent u in de wieg gelegd om een regering te leiden?
Matthias: “Uit de vorige regering weet ik hoe belangrijk het is voor ministers om iemand te hebben met brede schouders die de meeste wind vangt. Nu moet ik dat doen. Maar ik besef zeer goed dat ik nog moet groeien. Ik heb niet de pretentie om te zeggen dat ik alles al weet en kan. Ik denk wel dat ik de groeimarge heb.”
Verwijst u dan naar de speech van maandag? Die was niet echt begeesterend.
Matthias: (knikt) “Ik lag zaterdag om kwart over zeven ’s ochtends in bed. Zondag om vijf uur. Om rond negen uur op te staan. Die speech is op het laatste nippertje geschreven en er is niet veel op geoefend. Hij kon zeker beter. Anderzijds: ik zal altijd gaan voor degelijkheid en ernst. Ik ga geen bevlogen maar holle speeches geven.”
Volgens Bart De Wever ontbrak net die ‘fijne afwerking’ bij uw voorganger Jan Jambon. Waarom is hij er niet meer?
Matthias: “Je gaat me nooit een slecht woord over Jan Jambon horen zeggen. Hij heeft die regering op een goeie manier geleid. Hij was een goede compromismaker en heeft me altijd gesteund.”
Maar hij mag niet verder doen. Wordt dit een betere regering dan de vorige?
Matthias: “Dat is een moeilijke. Ik heb geen nood om na te trappen. De kiezer heeft de kaarten gedeeld en dit was de enige werkbare coalitie. De uitdagingen veranderen voortdurend. We moeten als overheid onszelf in vraag stellen om daaraan te beantwoorden. Dat is nooit een volledige breuk, maar uiteraard zitten er nieuwe accenten in. Vlaanderen doet het goed en we gaan het beter maken. Alle partijen onderschrijven de visie die we hebben neergepend. Een warm, welvarend Vlaanderen. Op sommige punten is er een breuk. Op andere punten niet.”
Vooruit-voorzitter Conner Rousseau noemde uw minister Annick De Ridder een ‘maske’. De sfeer zit goed.
Matthias: “Ik til er niet zwaar aan. Ze gaan koffiedrinken. En welke meerwaarde heeft het om daar nu op te focussen? De voorbije drie maanden is er echt wel vertrouwen en waardering gegroeid. En trouwens, partijvoorzitters hebben een specifieke rol tijdens onderhandelingen. Maar op het moment dat zij ministers afvaardigen, moeten die ministers verantwoordelijkheid krijgen. Voorzitters die naast de regering een ander discours voeren, schieten hun eigen ministers in de voet. Ik heb de voorbije vijf jaar geen énkele keer telefoon gekregen van mijn voorzitter om mij een houding in een dossier aan te praten.”
Ministers mogen tijdens een vergadering niet naar buiten lopen om te bellen met de voorzitter?
Matthias: (snel) “Ik ga geen telefoons afpakken, hé. Al hebben we dat tijdens de onderhandelingen weleens overwogen door de vele lekken. Maar ik ben geen kleuterjuf. Ik zeg alleen wat ik verwacht van ministers.”
Een constructieve sfeer aan tafel. Heeft u daarom Ben Weyts gevraagd om vice te worden en niet Zuhal Demir?
Matthias: “Echt niet. Zuhal Demir is op dit moment de meest geschikte om Onderwijs op te nemen. We willen iedereen mee, met een nog grotere focus op het Nederlands. Zij komt uit een migrantengezin. Ze weet hoe het is om op school Nederlands ingelepeld te krijgen. Dat heeft haar gemaakt tot wie ze nu is. Het is ook goed om de zwaarste bevoegdheid en de vicerol te scheiden.”
Ben Weyts kon niet voortdoen op Onderwijs omdat hij het niet goed heeft gedaan?
Matthias: (verontwaardigd) “Absoluut niet. Vriend en vijand erkennen dat Ben de tanker gekeerd heeft. En het fundament heeft gelegd voor excellerend onderwijs. Maar ik vind het niet slecht dat er na vijf jaar geroteerd wordt.” (Lees verder onder de foto)
Is het niet vreemd dat het die laatste onderhandelingsnacht vooral over die portefeuilles ging?
Matthias: “Het heeft jullie vooral verveeld dat er niets meer uitlekte. Geef maar toe! Mij hebben die lekken de dagen ervoor wel erg geërgerd. Het weegt dus op tegen elkaar. Voor mij telt alleen het resultaat.”
Afschaffing provincies, minder parlementsleden, een expliciet hoofddoekenverbod, praktijktesten. De laatste knelpunten zijn gewoon allemaal geschrapt.
Matthias: “De neutraliteit van de overheid staat wél in het regeerakkoord. Dat is het vervelende aan die lekken, hé. We hebben drie maanden onderhandeld en toch gaat het voortdurend over die laatste knelpunten. Er zit nog eten en drinken genoeg voor alle partijen in het akkoord.”
Blijft het allemaal niet te vaag?
Matthias: “Vreemd, want anderen zeggen dat het te concreet is. Ik denk dat het een samengaan is van die twee. We hebben op heel veel punten de zaken in detail uitgeschreven. Op andere domeinen hebben we principes en ambities geformuleerd. Er zal inderdaad nog werk zijn om die concreet in te vullen. Maar vergunningenbeleid, zoiets schrijf je niet uit in een regeerakkoord. Daar moeten wetenschappers en juristen naar kijken.”
U vraagt dus tijd.
Matthias: “Er staan geen decreten in het regeerakkoord, inderdaad. Maar op heel veel punten is het wel concreet en vragen we géén extra tijd. Daar waar het kon en nuttig was. Investeringen in infrastructuur, pijpleidingen, innovatie. Mijn imago is soms dat ik geld tegenhoud. Maar ik zie ook uitdagingen, die nood hebben aan financiering. Al is dat niet voldoende. Ik geloof niet dat je alles oplost en kiezers ronselt door geld uit te delen. Iedereen beseft dat we welvaart nodig hebben om ons welzijn te betalen.”
Jullie geven straks voorrang aan werkenden bij een sociale woning. Is dat wel ‘warm’?
Matthias: “Wat is er niet sociaal aan mensen aanzetten tot werk? Die regel geldt alleen voor mensen die werkbekwaam zijn. Mensen die niet werken hebben vandaag een lagere huurprijs dan wie wel werkt. Is dat eerlijk? Wij vragen mensen om te gaan werken. En ze moeten Nederlands spreken. Dat vragen we ook van ouders. We kunnen niet langer tolereren dat sommigen de opleidingskansen van hun kinderen hypothekeren.” (Lees verder onder de foto)
Als jullie mensen willen aanzetten tot werk, waarom is de jobbonus dan geschrapt?
Matthias: “Die wordt voorwáárdelijk afgeschaft. Alleen als federaal werken lonender maakt. Zij moesten dat al doen, maar ze deden het niet. Dus hebben wij hun taak tijdelijk overgenomen. Maar er liggen federale plannen op tafel. De begroting is geschreven op de situatie van vandaag.”
Ik wil niet ambetant doen. Maar de besparing op de jobbonus staat al in de begroting. En de situatie van vandaag? Er is nog geen federaal plan.
Matthias: (maakt wegwerpgebaar) “Je wil wél ambetant doen. Geen probleem daarmee, hé. (lacht) Maar inderdaad, we weten niet wat er op ons af komt. Als we de jobbonus niet kunnen schrappen, zullen we nog naar andere inkomsten moeten zoeken.”
Kan u zeggen hoe duur bustickets zullen worden of hoezeer de waterfactuur zal stijgen?
Matthias: “De waterfactuur zal met 28 euro per jaar stijgen voor een gezin. Die opbrengsten gaan naar waterzuivering. De bustickets zijn voor minister De Ridder om te communiceren. Ook moeilijke boodschappen moeten gebracht worden. De hemel op aarde beloven is niet mijn ding.”
Wil u langer dan één legislatuur besturen, anders dan Jambon en Bourgeois?
Matthias: “Ik heb geen andere ambitie dan goed doen wat ik doe. Mensen vragen mij of dit een droom is. Wel, niet echt. Ik heb veel dromen voor mijn kinderen. Ik droom nu van mijn weekendje vakantie. Maar ik werk hard en zal daarna mijn lot in de handen van de kiezer leggen.”
Waar mogen we u op afrekenen binnen vijf jaar?
Matthias: “We moeten ons realiseren in hoeveel domeinen we aan de wereldtop staan. Op welzijn en onderwijs zijn we nog altijd bij de betere ondanks de dalende lijn. Qua industrie en innovatie doen we het al goed. De uitdagingen die er wel nog zijn, pakken we aan. En persoonlijk? Zonder al te veel show. Getting things done.”
